In het Regeerakkoord 2019-2024 is de oprichting van Nationale parken en landschapsparken als doelstelling opgenomen. Conform de Beleidsnota Omgeving 2019-2024 richt minister Demir, Vlaams minister bevoegd voor Omgeving, minstens 3 landschapsparken op met een unieke belevingswaarde, waarbij natuurwaarden, recreatie en toerisme, landschap en erfgoedwaarden elkaar versterken tegen 2024.
Op 19 april 2021 werd de oproep Landschapsparken gelanceerd op basis waarvan gebiedscoalities hun kandidatuur konden indienen tot en met 15 september 2021, waarna een jury een advies over de selectie van de kandidaturen aan de minister bezorgde op 22 december 2021.
Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren nam het initiatief om samen met de Haspengouwse gemeenten en tal van organisaties die actief zijn in de open ruimte een dossier voor te bereiden voor de oprichting van een landschapspark ‘Hart van Haspengouw’.
Op 15 september 2021 diende het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren via een conceptnota de kandidatuur in bij Vlaanderen voor de erkenning van landschapspark Hart van Haspengouw.
Op 1 april 2022 werd via Ministerieel besluit een projectsubsidie toegekend aan Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren ter ondersteuning van de opmaak van een Masterplan en Operationeel plan in het kader van de kandidatuur Landschapspark Hart van Haspengouw. Het dossier moet uiterlijk op 31 mei 2023 worden ingediend bij Vlaanderen waarna een beslissing verwacht wordt in het najaar van 2023. De eventuele erkenning zal ten vroegste beginnen lopen vanaf 1 januari 2024.
Op 25 april 2022 keurde de gemeenteraad de deelname aan het traject voor het landschapspark goed en werd een afvaardiging voor de stuurgroep en werkgroep voor de opmaak van het masterplan en operationeel plan aangeduid.
Haspengouw oefent al eeuwenlang een sterke aantrekkingskracht uit op mensen. Het is een uitgesproken landbouwstreek waar je het jaar rond al wandelend en fietsend geniet van bloesems, fruit en wuivende graanvelden. De vruchtbare ondergrond zorgde mee voor het rijke erfgoed, het unieke cultuurlandschap en de bijzondere natuurpareltjes. Haspengouw is een merk, gekend en geliefd in Vlaanderen en daarbuiten.
Het label ‘landschapspark’ maakt een gebied extra aantrekkelijk voor bezoekers, bewoners en beleidsmakers. Daarnaast brengt deze erkenning een verfrissende dynamiek op gang die fungeert als motor voor regionale ontwikkeling.
Een landschapspark is een afgebakend gebied van voldoende omvang waar de wisselwerking tussen mens en natuur zorgt voor een kwalitatief landschap met een unieke identiteit en internationale uitstraling. Natuur, erfgoed, landbouw, open ruimte, toerisme en recreatie gaan in een landschapspark hand in hand. Bij een erkenning als landschapspark worden een integraal beheer en ontwikkeling van de streek centraal gezet, met bijzondere aandacht voor de eigenheid van het gebied. Om dat te bereiken wordt een geïntegreerde visie uitgewerkt waarbij zowel natuur, landbouw, wonen, bedrijvigheid, recreatie als toerisme ruimte krijgen in het gebied.
Door een doordachte inrichting van het landschap en een kwalitatief beheer blijft de landschappelijke identiteit behouden en kan ze zelfs versterkt worden. Het landschap wordt mee ingezet om Vlaamse en Europese doelen te behalen, voor thema's zoals klimaat, erfgoed, kaderrichtlijn Water, Natura 2000, ... Zowel bewoners als bezoekers moeten de streekkwaliteiten en de inspanningen die worden geleverd kunnen ontdekken en ervaren. Hiervoor moeten heel veel partners elkaar vinden en samenwerken.
Het label van landschapspark creëert een grote meerwaarde voor de streek, de lokale besturen en de ondernemers en bewoners.
Het masterplan is opgebouwd vanuit de input van alle actoren die actief zijn in de open ruimte van Haspengouw: lokale besturen, landbouworganisaties, natuurorganisaties, erfgoedorganisaties, toeristische verenigingen, ondernemers, landeigenaars, beheerders en bewoners. Hiervoor werd een uitgebreid participatietraject opgezet. De kansen en knelpunten die door alle actoren werden aangehaald dienden als basis voor het uitwerken van de thema’s en concrete doelstellingen waar het landschapspark op zal inzetten. Het plan wordt dan ook breed gedragen.
Het masterplan geeft een centrale rol aan het voedsellandschap van Haspengouw. Landbouwers en andere actoren worden op vrijwillige basis betrokken bij acties en experimenteerruimtes om te komen tot een kwalitatief landschap in relatie tot een rendabele bedrijfsvoering.
Het landschapspark zet sterk in op het bevorderen van een samenwerking tussen de plattelandsactoren en wil zo gebiedsdekkend werken aan biodiversiteit- en klimaatuitdagingen.
Het landschapspark draagt bij aan een versterking en doordacht beleid rond het Haspengouwse erfgoed. Het zet de Haspengouwse troeven in om een toeristisch aanbod uit te werken dat gericht is op een spreiding in tijd en ruimte.
Het landschapspark zet ook de inwoners van het landschap centraal, door een kwalitatieve leefomgeving en het creëren van betrokkenheid en de erkenning van de streekidentiteit als uitgangspunt te nemen van de werking.
Ontwerp Decreet houdende de Vlaamse Parken en algemene Landschapszorg dd. 23 december 2022
De gemeenteraad keurt de samenwerkingsovereenkomst goed met het oog op de indiening van het dossier Landschapspark ‘Hart van Haspengouw’. De samenwerkingsovereenkomst wordt als bijlage bij dit besluit gevoegd.
De gemeenteraad keurt het masterplan en operationeel plan goed van het kandidaat landschapspark ‘Hart van Haspengouw’ en engageert zich tot de uitvoering ervan als Hart van Haspengouw als landschapspark wordt erkend. Het masterplan en operationeel plan worden als bijlage bij dit besluit gevoegd.
De gemeenteraad gaat akkoord met de financiële verdeelsleutel voor de regionale bijdragen voor het landschapspark zoals omschreven in het masterplan.
De gemeenteraad gaat akkoord met de voorgestelde organisatiestructuur van het landschapspark zoals omschreven in het masterplan.
De gemeenteraad gaat akkoord met de partnerfiche waarin de voornaamste mikpunten voor de gemeente voor de periode 2024-2030 staan opgenomen en de gemeentelijke afvaardiging in de stuurgroep, mastergroep en themagroepen.