De stad Hasselt en de gemeente Kortessem hebben op 21 november 2023 definitief goedkeuring gegeven aan een vrijwillige samenvoeging op gemeentelijk vlak per 1 januari 2025. De steden Borgloon en Tongeren hebben gelijkaardig besloten op 17 oktober 2023.
Deze voorgenomen gemeentefusies, beslist door de Vlaamse overheid, hebben noodgedwongen ook gevolgen voor de politiezones waarvan de betrokken gemeenten deel uitmaken. Zo zal op 1 januari 2025 moeten worden vastgesteld dat het grondgebied van de politiezones Kanton Borgloon, Limburg Regio Hoofdstad (LRH) en Tongeren-Herstappe veranderd is in de zin dat de gemeente Kortessem en de stad Borgloon door hun gemeentelijke fusie met respectievelijk de stad Hasselt en de stad Tongeren niet langer deel uitmaken van de politiezone Kanton Borgloon.
Het restant van deze politiezone, zijnde de gemeenten Alken, Heers en Wellen kan op zich onmogelijk een politiezone blijven uitmaken gelet op de vereiste van het verzekeren van een basispolitiezorg, zodat het past deze situatie per 1 januari 2025 proactief te regelen en de continuïteit van de politiewerking voorop te stellen.
In die optiek heeft de gemeente Alken op 25 mei 2023 en op 30 augustus 2023 de wens geuit om de politiezone Kanton Borgloon te verlaten en per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone LRH. De gemeente Kortessem deed hetzelfde bij gemeenteraadsbeslissing van 26 mei 2023.
De stad Borgloon heeft op haar beurt op 26 oktober 2023 formeel beslist om per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone Tongeren-Herstappe. Ook de gemeenten Heers en Wellen hebben in de toekomst voor deze zone gekozen, meer bepaald bij gemeenteraadsbesluit van 30 oktober 2023 respectievelijk 27 oktober 2023.
In deze voornoemde besluiten werd aldus door de vijf gemeenten gekozen om de politiezone Kanton Borgloon per 1 januari 2025 vrijwillig te ontbinden en aan te sluiten bij andere zones. Dit houdt meteen in dat men de huidige legislatuur in de drie bij de wijziging betrokken politiezones kan uitdoen.
In elk van deze betreffende gemeenteraadsbesluiten werd daarnaast de operationele en organisatorische meerwaarde van de keuze voor aansluiting bij een bepaalde politiezone gemotiveerd, een eerste stap in de procedure van vrijwillige defusie zoals bepaald door art. 91/11 WGP.
De tweede stap behelst het akkoord van alle bij de voorliggende wijziging betrokken gemeenten.
Dit akkoord wordt vandaag aan de gemeenteraad voorgelegd.
Met de ontbinding van de politiezone Kanton Borgloon op 1 januari 2025 zal het personeel, goederen, activa en passiva van deze zone worden verdeeld over de zones waarbij wordt aangesloten. De regelgeving bepaalt hieromtrent dat :
In die optiek zal bijvoorbeeld het hoofdcommissariaat door keuze van Borgloon voor de politiezone Tongeren-Herstappe overgaan naar deze laatste, terwijl het wijkkantoor in Alken naar de zone LRH zal verschuiven.
De artikelen 91 /12 en 257quinquies/12 WGP bepalen daarom dat naast de uitdrukkelijke verwijzing naar de operationele meerwaarde uit stap 1 bij de aanvraag op advies van de betrokken korpschefs volgende bijlagen gevoegd:
Deze lijsten zijn als bijlagen bij dit besluit gevoegd. Het weze opgemerkt dat uit de parlementaire voorbereiding van de wet blijkt dat deze verdeling (en bijlagen) uiteraard alleen betrekking heeft op de zone waaruit wordt vertrokken. Het personeel, goederen, activa en passiva van de politiezone waarbij wordt aangesloten gaat integraal mee over naar de nieuwe zone.
De wetgeving vergt het akkoord van de gemeenteraden, niet van de politieraden. Toch past het vanuit goed bestuur de organen van de betrokken politiezone te betrekken in het verloop van de procedure en hen derhalve regelmatig te informeren.
Vanaf dit besluit worden de bevoegdheden van de organen van de huidige politiezones Kanton Borgloon, LRH en Tongeren-Herstappe beperkt tot de handelingen die voortvloeien uit het dagelijks beheer, die gaan over de dringende zaken of die betrekking hebben op de lopende zaken. Sanctie is de niet-tegenstelbaarheid aan de organen van de nieuwe politiezones (art. 257quinquies/11 juncto 257quinquies/4 WGP).
Tevens worden de organen van de nieuwe politiezones opgericht. Wat de politieraad betreft, moeten er in principe geen politieraadsverkiezingen worden gehouden vermits de ontbinding van de zone Kanton Borgloon en aansluiting van de gemeenten bij hetzij de zone LRH hetzij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met de gemeentelijke fusies Kortessem-Hasselt en Borgloon-Tongeren. De bevoegdheden van de politieraad worden in dit geval uitgeoefend door alle betrokken gemeenteraden van de nieuwe politiezone tot aan de instelling van de nieuwe zones en de algehele vernieuwing van de politieraden begin 2025. Ook worden er in afwachting geen nieuwe politiecolleges gevormd. De bevoegdheden van het politiecollege in de nieuwe politiezones worden tot aan de instelling van de nieuwe zones gezamenlijk uitgeoefend door alle in de respectieve zone betrokken burgemeesters.
Zo moet het mandaat van korpschef in de zgn. ontvangende zones (= zones waarnaar de gemeenten van de gedefusioneerde zone bij aansluiten) niet worden vacant verklaard, omdat deze wijzigingsoperatie zoals hoger gesteld zowel voor de aansluiting bij de zone LRH als voor de aansluiting bij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met een fusie van gemeenten (art. 257quinquies/17 WGP). Dit principe geldt mutatis mutandis ook voor de bijzonder rekenplichtige en de politiesecretaris. Bedoeling van deze uitzondering is om geen hiaat te krijgen in de politiebedeling en de voorbereiding naar de nieuwe zonestructuur meteen van start te kunnen laten gaan. Er begint geen nieuw mandaat van korpschef te lopen. De termijn van diens mandaat in de huidige, ontvangende zone blijft doorlopen.
Ter voorbereiding van de nieuw te vormen politiezones zullen in de tussenperiode van 2024 eveneens een aantal zaken moeten worden aangevraagd of stukken worden opgemaakt, waaronder:
Bepaalde beslissingen kunnen de nieuwe zones in wording in dit stadium nog niet treffen, zoals overheidsopdrachten lanceren of personeel werven.
Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, artikelen 2, 40 en 41, 9°.
De wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen, en latere wijzigingen.
De wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, artikelen 91/11 e.v. evenals 257quinquies/11 e.v.
Het Koninklijk Besluit van 27 december 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Limburg in politiezones.
Er wordt een gemotiveerde aanvraag tot wijziging per 1 januari 2025 van de grenzen van de politiezone Tongeren-Herstappe en de politiezone kanton Borgloon ingediend bij de ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie in die zin dat de gemeenten Borgloon, Heers en Wellen toetreden tot de huidige politiezone Tongeren-Herstappe. Er wordt notie genomen van het feit dat de gemeenten Alken en Kortessem op dezelfde datum toetreden tot de politiezone Limburg Regio Hoofdstad (LRH).
Op advies van de korpschefs van de politiezones Limburg Regio Hoofdstad (LRH), Kanton Borgloon en Tongeren-Herstappe worden volgende handelingen aangenomen:
Het personeel, de goederen en activa en passiva van de huidige politiezone Tongeren-Herstappe zullen integraal naar de betreffende nieuwe, hierboven omschreven politiezone overgaan.